Okna i drzwi
Okna i drzwi są bardzo wyraźnym elementem, który w znacznym stopniu wpływa na ogólne wrażenie, gdy patrzymy na tę czy inną budowlę. Górnolotnie moglibyśmy powiedzieć, że to są oczy obiektu, a zajrzenie w nie wiele może nam zdradzić. Tak samo jak z upływem czasu zmieniała się i nabierała ostatecznych kształtów tradycyjna architektura, czy za sprawą zmian gustu i stylów budowlanych, czy też postępu technologicznego, tak samo rozwijały się i zmieniały okna i drzwi. Jednocześnie jednak utrwaliło się kilka typowych cech. Od razu na wstępie trzeba jednak powiedzieć, że w przeważającej większości chodzi o cechy charakterystyczne nie tylko dla ludowej i dawnej architektury Karkonoszy i Gór Izerskich, ale często typowe dla większości rejonów górskich i podgórskich naszej ojczyzny czy nawet powszechnie obowiązujące. Mimo to otwory okienne i drzwiowe oraz ich wypełnienia w najwyższym stopniu zasługują na poświęcenie im szczególnej uwagi, ponieważ są miejscem częstych pomyłek, mitów, współczesnych budowlanych stereotypów czy wręcz błędów, które dość często potrafią wyraźnie osłabić wrażenie, jakie wywołuje poza tym całkiem udana próba wzniesienia domu w duchu miejscowych tradycji budowlanych. Przede wszystkim obowiązuje tu taka sama zasada, jaka dotyczy też innych części domu – jeśli chcemy zachować jak najbardziej autentyczny wygląd już istniejącego budynku, musimy starać się ocalić oryginał, ewentualnie wykonujemy jego replikę. Okresy różnych stylów także w góry przyniosły swoje modowe szaleństwa i jeśli nie doszło do widocznego zepsucia ogólnego plastycznego wyglądu budowli, szkoda ich nie zachować i pod wpływem przedstawionych niżej zasad w imię puryzmu zastępować je replikami uznanego prototypu. Natomiast jeśli okna pasujące do danego typu budynku zostały później zastąpione przez nieodpowiednie, wykorzystajmy ewentualną konieczną wymianę zużytych konstrukcji, by powrócić do bardziej odpowiednich wypełnień.
