Stodoły

Dawne budynki gospodarcze, przeważnie kwadratowe lub lekko prostokątne, były sytuowane w większości kalenicą prostopadle do domu mieszkalnego, miejscami – w zależności od warunków – także równolegle.

Najstarsze mają konstrukcję wieńcową (zrębową) na podmurówkach z płytkimi fundamentami, ze starymi jętkowymi więźbami na zrębowym wieńcu, późniejsze są o konstrukcji szkieletowej oszalowane pionowymi deskami z listwami na szczelinach. Najnowsze, słupowe mają kamienne lub ceglane słupy w narożach, a w zależności od wielkości też pośrodku ścian oraz wypełnienie z desek między nimi. Kryte są płatwiową więźbą, często z nadmurówką, stodoły te bywają więc potężniejsze niż ich poprzedniczki o konstrukcji zrębowej. Stodoły mają proste szczyty z desek bez okien, ewentualnie z małymi otworami wentylacyjnymi, na parterze również nie ma okien, za to jedne lub więcej wrót, mogą się tam pojawić też zwykłe drzwi w zależności od potrzeb. Tylko wyjątkowo znajdziemy stodoły całe murowane z kamienia, łącznie ze szczytem. Nie są jednak rzadkością połączenia różnych konstrukcji, wraz ze stopniowym rozwojem budynku przybywały też dobudówki kryte jednospadowym dachem.

Poza pionowym deskowaniem spotykamy się czasem także z okładziną gontową. Dachy bywały gontowe, do dziś są zachowane te z papy lub eternitu, współcześnie stosuje się falcowaną blachę i różne surogaty pierwotnych pokryć dachowych.

Stodoła pozostaje idealną partnerką pierwotnej chałupy. Jeśli się zachowała, można ją wykorzystać do odstawienia samochodu, umieszczenia kosiarki, podcinacza krzewów, frezu śnieżnego, do przechowywania mebli ogrodowych i narzędzi, a może pozostanie jeszcze miejsce do złożenia drewna.

W przypadku stodoły o konstrukcji wieńcowej najlepiej jest naprawić konstrukcję, ewentualnie ją wymienić, podobnie jak w przypadku domu mieszkalnego. Remont budynków o konstrukcji ramowej jest prostszy, szkielet wewnętrzny w większości bywa zdrowy, dlatego przeważnie trzeba tylko wymienić płaszcz zewnętrzny lub jego części. Ważna jest naprawa dachu, ewentualnie jego wymiana. Odpowiednie są proste pokrycia, takie, jak pasy asfaltowe albo gładka falcowana blacha w naturalnych ciemnych kolorach, oczywiście też dostatecznie wytrzymali następcy lub imitacje eternitu.

W przypadku nowo powstających budynków należy z jednej z strony rozważyć wszelkie potrzeby, jakie budynek uzupełniający miałby zaspokoić, z drugiej strony ocenić, w jakiej zabudowie sytuujemy nowy budynek. Do odosobnionej chałupy położonej w niezabudowanym krajobrazie, widocznej ze wszystkich stron, pasuje jeden budynek, który łączy w sobie kilka funkcji i ma proporcje tradycyjnej stodoły.

Powinniśmy go usytuować w mniej eksponowanym miejscu w stosunku do głównego budynku. Nowy obiekt gospodarczy należy podporządkować, jeśli chodzi o fasadę, głównemu domowi, to znaczy obudować drewnem całą fasadę lub co najmniej oba szczyty. Fasada budynku gospodarczego powinna być prostsza pod względem koloru i kształtu, dlatego wybieramy deskowanie zamiast konstrukcji zrębowej.