Rzut poziomy

Powierzchnia karkonoskiej chałupy to najczęściej 8 x 15 metrów. Wiejskie domy z gumnem i stodołą mają taką samą szerokość, ale są aż o 10 metrów dłuższe (choćby Albeřice, Rýchory, Sejfy, Bolkov, Horní Lánov, Rokytnice nad Jizerou). Krótsza strona to zawsze ściana pod szczytem. Prostokątny plan o stosunku boków mniej więcej 1:2 jest podstawowym parametrem karkonoskiej chałupy. Do tego dochodzi po stronie niezamieszkałej drewutnia o konstrukcji ramowej, dziś wykorzystywana raczej jako zaplecze techniczne. Rzut poziomy powiększa się jeszcze o umiejscowioną z tyłu budynku lukarnę z wejściem na poziom strychu, przez którą wnoszono lub wwożono siano, a która znajdowała się nad piwniczką do przechowywania mleka, i ewentualnie także o przedni ryzalit lub werandę zasłaniającą umieszczone po środku drzwi wejściowe. W oryginalnej chałupie po jednej stronie zlokalizowanego centralnie korytarza jest część mieszkalna, a po drugiej gospodarcza z oborą i warsztatem. Pod oborą znajduje się metrowej głębokości dół na gnojowicę przykryty ciosanymi dechami. Drewutnia łączy się tylko z częścią gospodarczą, pomieszczenie mieszkalne jest zorientowane w stronę bardziej korzystnych warunków świetlnych.

Rzut poziomy chałup w Górach Izerskich to też wyraźny prostokąt, opierający się na trzyczęściowym podziale domu wiejskiego, występującym z niewieloma wyjątkami w całej RCz. Murowana centralna sień (korytarz) ze schodami na strych dzieli dom na część mieszkalną – izbę z drewnianymi ścianami o konstrukcji zrębowej i murowaną część gospodarczą z oborą, ewentualnie komorą – obie dostępne z sieni. W większych domach możliwy jest także dalszy podział pomieszczeń, np. mniejsza izba obok większej, wewnętrzny podział części gospodarczej. Szerokość ściany szczytowej waha się między 6 a 9 metrami, stosunek boków wynosi w przybliżeniu 1:2. Aż do tego miejsca sytuacja jest zatem podobna, jak w Karkonoszach. Jednak dla Gór Izerskich, z drobnymi wyjątkami, nie jest typowe połączenie stodoły z gumnem, czyli przedłużenie całego domu. Pewną cechą szczególną są także domy rzemieślników i szklarzy wyłącznie z dachami o więźbie płatwiowej bez części gospodarczej (tylko z izbą i sienią) o stosunku boków mniej więcej 2:3. Interesujące są duże przybudówki do starszych chałup, które mogą mieć nawet większą powierzchnię niż one same (zob. rozdz. Przybudówki).