Orientacja kalenicy, Wysokość posadowienia, Odwodnienie

Orientacja kalenicy

Tradycyjne domy w Karkonoszach i Górach Izerskich mają kalenice dachu orientowane zgodnie z przebiegiem poziomic, czyli w poprzek zbocza. Bardzo dawno temu na łagodnych stokach budowano też chałupy z wejściem na strych przez jeden ze szczytów, które miały kalenice prostopadle do poziomic. Takich domów zachowało się naprawdę niewiele.

Doprowadziło to do zniszczenia właściwego charakteru wielu lokalizacji górskich, niekorzystny efekt spotęgowało różne nachylenie dachów nowych domów orientowanych wzdłuż stoku. Stodoły, spichrze i prostopadłe skrzydła domów powinny być jednak sytuowane wzdłuż linii spadku zbocza.

Wysokość posadowienia

Główny problem usytuowania górskiego domu stanowi pochyły teren. Prawidłowe jest umieszczenie podłogi na wysokości jak najbliżej poziomu pierwotnego terenu. Dlatego do drzwi wejściowych nie prowadzą schody, na stromym stoku mogą być dwa lub trzy stopnie. Taki dom jest w tylnej części parceli wpuszczony częściowo poniżej poziomu terenu, którego granicę wyznacza najczęściej wzniesiony na sucho bez zaprawy kamienny mur. Przednią przyzbę z powodu stoku tworzy wypoziomowany taras (rampa) z kamienia lub rzadziej tylko obsiany trawą nasyp. Na równej parceli podłoga jest kilka centymetrów nad wysokością okolicznego terenu. Takie posadowienie domu jest nie tylko estetyczne, ale też bardzo wygodne do użytkowania. Jakiekolwiek podwyższenie fundamentów domu, do tego urządzenie sutereny wpuszczonej poniżej poziomu gruntu, nie jest oryginalne w przypadku górskiej chałupy, domu rekreacyjnego czy schroniska. Nie do przyjęcia są wysokie mury oporowe. Pomieszczenia gospodarcze i techniczne, garaże i magazyny nie stanowią części domu, tylko sąsiednie samodzielne obiekty gospodarcze. Ewentualne wysokie kamiennie podmurówki na stromych stokach, występujące w Górach Izerskich nie mają okien, mogą tam za to być drzwi do piwniczki.

Odwodnienie

Z postawieniem domu jest ściśle związane w prosty sposób wykonane odwodnienie. Sprawdza się pogłębienie zewnętrznego wykopu wokół oczyszczonych fundamentów z położonym drenażem i zamknięcie ułożonymi kamieniami lub wypełnieniem z tłucznia. Pomiędzy kamienie nie może się dostać drobny materiał, czyli ziemia lub piasek. Powstały system drenażowy dostatecznie odprowadza wodę z domu. Jest w niego wbudowane także niezależne odprowadzenie wody z rynien dachowych i odpływów, na stoku z wyprowadzeniem pod domem, na równym terenie łączy się z systemem wsiąkania (drenem) o dostatecznej pojemności. Skuteczność zapewnia odpowiedni spadek drenażu, przepustowość materiału kamienistego i niemożliwość podchodzenia wody po grubym materiale kamienistym. Konsekwentne wykonanie drenażu może pozwolić usunąć wilgoć także w mocno podmokłych miejscach, najlepiej w połączeniu z podobnym rozwiązaniem pomieszczeń wewnętrznych pod nieprzepuszczającymi powietrza podłogami. Betonowanie powierzchni, rowów lub nieprzepuszczalny bruk w ścisłej bliskości domu może powodować przenikanie wilgoci do murów. Zastosowanie betonowych podłóg w drewnianym domu zawsze jest związane z dużym ryzykiem powstania ogniska wilgoci a następnie zgnilizny. Najbardziej skuteczną wentylację przestrzeni pod drewnianą podłogą zapewni system kanałów wentylacyjnych (drewniane kominki, plastikowe lub metalowe rurki, elastyczne węże) wyprowadzonych na zewnątrz ponad poziom śniegu albo jeszcze lepiej na strych lub nawet powyżej kalenicy dachu. Suchość i przeciąg są najsilniejszymi lekami na grzyby o nazwie stroczek domowy, największe zagrożenie dla drewnianego domu.