Dach dwuspadowy, Dach jednospadowy, Belki stropowe

Dach dwuspadowy

Podstawowym typem konstrukcji dachowej chałupy w Karkonoszach jest prosty niedzielony dach dwuspadowy. Nachylenie dachu zmniejsza się przeważnie wraz ze zwiększającą się liczbą pięter. Pochyłość dachu w stosunku do ścian chałupy wynosi około 45 ° (czyli kąt przy kalenicy około 90o), w Górach Izerskich nawet 50 °. W zachodnich Karkonoszach i Górach Izerskich na dachach jętkowych są częste przypustnice na krokwiach, które w dolnej jednej czwartej lub jednej trzeciej długości łagodzą nachylenie dachu i jednocześnie zwiększają część wystającą poza przyzbę, nie zacieniając jej nadmiernie. We wschodnich Karkonoszach takie rozwiązanie stanowi wyjątek. Chałupa ze ścianką kolankową i poddaszem użytkowym ma łagodniejsze nachylenie dachu od 33 do 38 ° (kąt przy kalenicy od 115 do 105 °).

Nachylenie dachu tradycyjnego dwukondygnacyjnego pensjonatu z przełomu XIX i XX wieku wynosi już mniej niż 30 ° (kąt przy kalenicy do 120 °). Mniejsze nachylenie dachu powoduje skrócenie długości krokwi i zwiększa możliwość wykorzystania poddasza. Rozwój w tym kierunku zaowocował w pojedynczych przypadkach na przełomie XIX i XX wieku powstaniem nawet górskich domów z prawie płaskim dachem, najbardziej znaczącym przykładem jest Petrova Bouda nad Szpindlerowym Młynem. Okres międzywojenny oznaczał szybki powrót, także w przypadku wielokondygnacyjnych budynków, do większego nachylenia dachów. Również w Górach Izerskich naprawdę tylko wyjątkowo występują nachylenia dachów z więźbą płatwiowo-kleszczową mniejsze niż 30 °.

Dach jednospadowy

Nad drewutnią i werandą występuje tradycyjny jednospadowy dach łączący się z głównym dachem budynku po jego stronie okapowej. Podczas gdy w Górach Izerskich chodzi bez wyjątku o jego proste przedłużenie, w Karkonoszach dach nad przybudówką, drewutnią, werandą załamuje się, co powoduje jego mniejsze nachylenie. Klasyczny dach jednospadowy mają natomiast przybudówki szop i drewutni do tylnych ścian szczytowych. Znajdziemy je także na pierwotnych sąsiednich i pomocniczych budynkach, jakimi są szopy, składziki na narzędzia i materiały, daszki nad studzienkami, budki i małe urządzenia techniczne. Nachylenie dachu na drewutni wynosi do 30 °.

Bardziej skomplikowana jest sytuacja w przypadku garaży. Podczas gdy we wschodnich Karkonoszach odpowiednie jest krycie ich dachami jednospadowymi, w zachodnich Karkonoszach i w Górach Izerskich lepiej wygląda już dach dwuspadowy, ponieważ garaże możemy traktować jako ekwiwalenty tutejszych stodółek i spichrzów, które na wschodzie Karkonoszy prawie nie występowały. Dachów jednospadowych nie powinny mieć lukarny, z wyjątkiem budynków piętrowych inspirowanych drugim i trzecim dziesięcioleciem XX wieku.

Belki stropowe

Część mieszkaniową i gospodarczą wieńczą belki stropowe połączone na wrąb, przymocowane do najwyższej belki konstrukcji wieńcowej lub ryglowej. Rozpiętość belek stropowych wynosi 1,2 metra, belki są z reguły o wymiarach 18 x 24 cm i wystają poza konstrukcję wieńcową na zewnątrz o 40 cm. Belki stropowe stanowią jeden z głównym elementów estetycznych tradycyjnej chałupy lub domu wiejskiego. Nie są nigdy wewnątrz i na zewnątrz, tak samo jak końce krokwi, pokrywane deskowaniem.